NOT TUTMA YÖNTEMLERİ  

Prof. Dr. Rıza FİLİZOK

Öğrencilerime,yararlı olması dileğimle...

 

        Öğrencilik yıllarında ve meslek hayatında başarılı olmak için gereken niteliklerden birisi, not tutma alışkanlığına sahip olmak ve not tutmanın esaslarını bilip uygulamaktır. Hayatımızın her anında yeni bilgilere ulaşırız, aklımıza yeni fikirler gelir. Bunları düzenli olarak not edersek unutulmalarını engelleriz, gerektiğinde de o bilgilerden yararlanabiliriz.  

       Uzmanlara göre:

v  İşittiklerimizin %20'sini hatırlıyoruz.

v  Gördüklerimizin %40'ını hatırlıyoruz.

v  Gördüklerimizin ve işittiklerimizin %60'ını hatırlıyoruz.

v  Yaptıklarımızın yani söylediklerimizin ve yazdıklarımızın ise %80'ini hatırlıyoruz.

     Öyleyse, not almak hatırlamanın, unutmamanın dolayısıyla özel bir bilgi bankasına sahip olmanın  altın anahtarıdır.

        Not etmekte, not almakta, hatta hayatımızın her anında, her yer yerde notlar almakta utanılacak, sıkılacak bir şey yoktur,  ama not almıyor, not tutmuyorsanız üzülecek çok şey olduğunu bilmelisiniz. Çoğumuz insanlar arasında, otobüste, bir toplantıda, yolda vb. not almaktan çekiniriz,  bunu bir tuhaflık sayarız,  yahut sadece ihmalkârlıktan, üşengeçlikten, tembellikten not almayız. Hâlbuki not almanın sayısız faydaları vardır:

v  Not almak, zihnin yükünü azaltır.

v  Zihnin analiz ve sentez gücünü artırır.

v  Zihin dağınıklığını önler.

v  Zaman kazanmanızı sağlar.

v  Dersi yahut kursu dikkatli dinlemenizi sağlar, dikkatinizin dağılmasını önler.  

v  Dersin yahut kursun iyi bir özetini elde etmenizi, temel fikirlerini unutmamanızı sağlar.

         Bundan dolayı önemli bir bilgi bulduğunuzda, ilgi çekici bir gözlem yaptığınızda, aklınıza önemli bir fikir geldiğinde hayatta başarılı olmak istiyorsanız nerede olursanız olunuz, hiç çekinmeden not alınız: Birisiyle görüşürken, televizyon seyrederken, otobüste, metroda, uykunuz kaçtığı bir anda, telefonla konuşurken, vb... Başarının sırrı buradadır.

       Not Tutmak İçin Önceden Hazırlanınız:

Büyük sınavlara girerken genellikle herkes bir gün önceden sınav hazırlığı yapar. Hâlbuki aynı hazırlığın her ders ve kurs öncesinden yapılması gerekir. Bu  çıkacağı maça bir gün önceden konsantre olan sporcuların yaptığı şeyi yapmaktır. Derslerinizden bir gün önce, kurs için gerekli bütün malzemenizi hazırlayınız. Derse girmeden defterleriniz, kalemleriniz, kitaplarınız, silginiz vb. hazır olmalıdır.

Ayrıca dersi dinlerken dikkatinizin dağılmamasına oldukça önem veriniz. Arkadaşınızla aranızdaki bir küçük bir diyalog bile oldukça zararlıdır,  dersten tamamen kopmanıza sebep olabilir. Dersi bütün dikkatinizle dinleyiniz, not tutmak oldukça dikkat, beceri, teknik  ve gayret isteyen zor bir iştir. Bilhassa ders sonunda dikkat dağılabilir. Halbuki, dersin hocası, çok kere zamanı kötü kullandığından önemli şeyleri dersin son beş dakikasında hızla özetleyebilir. Bu durumda süratle bunları tespit etmek zorunda kalırsınız.

Öğretmenin dersi nasıl bir plan içinde anlattığını kavramak çok önemlidir. Dersin planını kavramak için bilhassa kullanılan mantıkî bağlaçlara dikkat etmek ve onları mutlaka not etmek gerekir (Fakat, aynı şekilde, bununla birlikte, diğer yönden gibi).

 Nasıl Not Tutmalıyım?

Ø  Not tutmak için en iyi usul bir dosyada toplanabilen dosya kağıtları (A4: 21 x 29,7 ) kullanmaktır. Kâğıtlar daima aynı boyda olmalıdır. Dosya kullanmanın yararı, araya yeni notların, şekillerin, resimlerin ilave edilebilmesi, istenilen düzene sokulabilmesidir.

Ø  Not tuttuğunuz kâğıdın yahut defterin sayfalarının sadece bir yüzünü kullanınız! Bu savurganlık yahut tutumsuzluk manasına gelmez: Bu sizin zaman kazanmanızı sağlayacaktır. Ayrıca:

o   Kâğıdın bir yüzünü kullanmak, aldığınız notları, bir bakışta kavramanızı sağlayacaktır.

o   Konunun planını görmenizi kolaylaştıracaktır.

o   Notlar arasına yeni bir sayfa koymanızı kolaylaştıracaktır.

o   Notları kesip onları yeni bir düzende yapıştırarak zaman kaybetmeden birleştirebilmeniz için size imkân verecektir.

o   Hiçbir şeyi gözden kaçırmamanızı, her şeyi bir bütün halinde görmenizi sağlayacaktır. Bunun için not aldığınız kâğıtları masanın üzerine yan yana yaymanız ve onlara toptan bir göz atmanız yetecektir.

Bunun için bir defterin sadece sağ taraftaki sayfalarını kullanınız, sol taraftaki sayfayı yapacağınız açıklamalara, ilâvelere  ayırınız: Sol sayfaya, şekiller çizebilir, tanımları yazabilir, özetler çıkarabilir, yahut gereken bazı açıklamaları yazabilirsiniz. 

Ø  Notlarınızı hep aynı düzen ve formatta tutunuz. Bir maçta sporcular, taca çıkan topun yerine farklı büyüklükteki bir topun sahaya atılmasından nasıl olumsuz bir şekilde etkilenirlerse, farklı boyut ve formattaki kâğıtlar da sizi öylece olumsuz şekilde etkileyecektir.   

Ø  Her yaprağı kullanmadan önce üst köşesini numaralandırınız.

       Kâğıdı önceden düşey bir çizgiyle ikiye bölünüz. Sol tarafı, önemli fikirleri tespit etmek için, bibliyografyayı tespit etmek için, açıklamalar için, kişisel düşüncelerinizi tespit etmek için kullanınız. Kâğıdın üstünde daima aynı yere dersin yahut kursun adını, tarihini vb. yazınız. Kâğıdı aşağıdaki örnekte görüldüğü gibi dört alana da ayırabilirsiniz. Ancak bir düzen ve format seçtikten sonra daima aynı şekli kullanınız:

 

   

                                                                                        

 

 

 

 

Konu, ders başlığı, kitap başlığı :  Tarih:    Sayfa numarası
Kişisel Notlar, Açıklamalar, Şekiller...	Ders yahut Kurs Notları:  ......... .................................... ..................
Bibliyografya, kaynak, vb.

 

 

 

 

    NOT TUTMA TEKNİKLERİ

 

      Aslında, not etme, not tutma oldukça kişisel bir iştir. Herkesin kendine göre not alma alışkanlıkları vardır. Ancak bu alışkanlıkların gözden geçirilmesi, bazı tekniklerle geliştirilmesi gerekir:

 

     Not tutmak, dinlediklerimizi kelimesi kelimesine yazmak değildir. Çünkü buna imkân yoktur. Konuşan kişi dakikada ortalama 120 kelime kullanır, yazan ise sadece 30 kelime yazabilir. Bu ise bütün gayretimizi yazmaya versek bile -gazeteciler gibi stenografik bir alfabe kullanmıyorsak- söylenenlerin dörtte birini yazabileceğimizi gösterir. Bundan dolayı not almak duyulanları aynen yazmak değildir. 

 

      Not almak, ders yahut kurs esnasında söylenenleri:

     Dinlemek

     Anlamak

     Analiz etmek

     Seçmek

demektir.

         Başarılı notlar almak istiyorsanız, not alma esnasında bu dört işlemi aynı zaman aralığı içinde gerçekleştirme yetinizi geliştirmeniz gerekmektedir. Dinleme, anlama, analiz etme, seçme ve yazma işlemlerini aynı zamanda gerçekleştirmek başlangıçta size çok güç gelecektir. Bu işte tecrübe sahibi olmanız biraz zaman alacak, zamanla bu alışkanlığı kazanacaksınız. İyi dinleyecek, dinlediklerinizi anlayacak, onları analiz edecek yani temel unsurlarını bulacak ve nihayet en önemlilerini seçecek ve yazacaksınız. Not almayı öğrenmek uzun bir süreçtir, ancak bu sanatı öğrendiğinizde başarınız ummadığınız kadar artacaktır.

 

Bu dört işlemi aynı zamanda gerçekleştirebilmek için şu önerilerden yararlanabilirsiniz:

 

  Konuşanın ses tonundan önemli olanları fark edebilirsiniz.

  Tekrarlanan kelimeler, dersin anahtar kelimeleridir.

   Konuşmada kullanılan mantıkî bağlaçlar, konunun planını anlamanıza, önemli sınıflandırmaları kavramanıza yardım eder.

 Önce Temel fikirleri tespit ediniz, sonra bunların altına yardımcı fikirleri yazınız.

 Temel fikirleri ve yardımcı fikirleri birkaç kelimeyle tespit ediniz.

 Dersin planını, tabloları, şemaları mutlaka not ediniz.

 Not tutarken, bilhassa dersin amacını, varılan sonucu, takip edilen kronolojiyi, yapılan mukayeseleri anlamaya çalışınız ve anladıklarınızı anlaşılır bir şekilde not ediniz.

 Not alırken kendinize uygun bir kısaltma işaretleri kullanınız.

 

 

            Notlarınızı düzenli, tam anlaşılır halde yazınız:

 

      Notlarınız mutlaka açık ve anlaşılır olmalıdır. Not etmede en önemli kural budur.

      Notların anlaşılır olması için onları başlıklar ve alt başlıklar altında toplayınız, anlamadığınız yahut kaçırdığınız fikirlerin yerini boş bırakınız ve daha sonra bunları tamamlayınız.

      Notlar düzenli de yazılmış olsa akşamları onları tekrar okuyup noksanlıklarını mutlaka tamamlayınız. 

 

              Not tutarken şu hatalardan sakınınız:

 

 Her şeyi not etmeyiniz.

 Söylenen şeyleri hatırlayabileceğinizi düşünerek yazmamazlık etmeyiniz, çünkü işittiklerinizin yüzde seksenini ertesi gün unutacaksınız.

 Baştan savma notlar almayınız, akşamına notlarınızı gözden geçirirken bir şey anlayamazsınız.

 Kullandığınız kısaltmaları, kısaltma işaretlerini ve yöntemlerinizi asla değiştirmeyiniz, hep aynı tarz kısaltmalar kullanınız.

 Kâğıt tasarrufu yapacağım diye not formatınızı değiştirmeyiniz ve farklı kurs ve derslerin notlarını aynı kâğıda yazmayınız.

 Aynı dersin notlarını mutlaka aynı dosyada yahut defterde toplayınız.

 Not almakla yetinmeyiniz, aldığınız notları araya günler girmeden her gece düzenli olarak tamamlayınız.

 

                  İyi tutulmuş notların özellikleri şunlardır.

 

  Notlar tamdır.

  Doğrudur.

  Kısadır.

  Anlaşılırdır.

  Her kâğıdın yahut sayfanın düzeni aynıdır.

  Not alınırken bir sınıflandırma yapılmıştır, bu sınıflandırma ilk bakışta fark edilebilir.

 Aynı tip ve ezbere bilinen kısaltmalar kullanılmıştır.

 Seçme yapılmış, en önemli şeyler yazılmıştır.

 Anahtar kelimelerin altı çizilmiştir.

 Önemli tarihler, isimler, kavramlar, tanımlar, şemalar, şekiller, bibliyografya not edilmiştir.        

 

Not tutmada Temel Teknik: Kısaltmalar ve Kısaltma sembolleri

      Başarılı notlar tutmak için mutlaka kısaltmalardan ve kısaltma sembollerinden yararlanınız. Bunları hatırda tutmak ve değiştirmeden kullanmak başlangıçta sizi yoracaktır, ancak zamanla bunların ne kadar yararlı olduğunu fark edecek ve onlardan vaz geçemeyeceksiniz. Çok kullanılan kelimeler için bir kısaltma listeniz olsun. Başlangıçta bu listeyi hep yanınızda bulundurunuz, ezberledikten sonra onları rahatça kullanabileceksiniz. Fikirleri, kavramları tespit etmek için kısaltma sembollerinden yararlanınız. Size bu konuda bir fikir vermek aşağıda yararlanılabilecek bir kısaltma listesi ve bir sembol listesi verilmiştir. Bunları göz önünde bulundurarak siz de kişisel sembollerinizi hazırlayabilirsiniz.  

           Yararlanabilecek Kısaltma sembolleri:

SEMBOLLER	ANLAMI
Þ	Şundan şuna varılıyor, şu, şunu hazırlıyor, şu, şu oluyor, şunun neticesi şudur: Örnek: ekonomik kriz      Þ Toplumsal karışıklık
Ü	Bu, bundan doğmuştur, bunun menşei, orijini budur,  bu bundan dolayıdır, bu, bunun sebebidir. Örnek: Toplumsal Karışıklık      Ü  Ekonomik kriz
Û	Karşılıklı etkileşim, karşılıklı sebep ve sonuç ilişkisi
â	Aşağıda, aşağıya bak
á	Yukarıda, yukarıya bak
ã	Başlangıçta, kaynağında
ä	İlerlemi, gelişme, çıkma, yükselme, olumlu gelişme
æ	Gerileme, azalma, düzenli gerileme
	Durmadan değişen, kararsız, belirsiz
∑	Toplam, bütün olarak
Ø	Boş, yok , verimsiz
≠	Olumsuz, red, inkar
=	Eşit, eşdeğerli ,-dır.  Tasdik.
≈	Benzer, tamamen aynı değil. Aşağı yukarı aynı
>	Daha büyük, daha önemli,